Lavendel is al jarenlang een populaire plant dankzij de lekker geurende en felgekleurde paarse bloemen eraan. Zet je lavendel in je tuin of rondom je terras, dan kan je rekenen op een instant vakantiegevoel zoals in de Franse Provence. Maar hoe hou je je lavendel in topvorm, zodat het net zo mooi bloeit als in Frankrijk ondanks het verschil in klimaat? Door lavendel op de juiste momenten en vooral ook op de juiste manier bij te snoeien, zorg je voor een optimaal resultaat. Wanneer mag je nu lavendel snoeien? En is er een verschil bij het snoeien van jonge lavendel of oude, verhoute lavendel? Ontdek er alles over in dit artikel!
Tools en benodigdheden voor het snoeien van lavendel
Lavendel snoeien doe je niet met de eerste de beste snoeischaar of kniptang. Het is belangrijk om steeds het juiste gereedschap te kiezen zodat je lavendel op de goede manier kan afsnijden. Dit bevordert immers de verdere groei van de plant tijdens de volgende bloeiperiode.
Lavendel snoei je trouwens op verschillende momenten in het jaar, en afhankelijk van wanneer je snoeit heb je ander gereedschap nodig. Wil je lavendel gewoon bijsnoeien in het voorjaar, dan gebruik je best een snoeischaar met een papegaaienbek.
Ook de dubbelzijdige messen van een takkenschaar zijn een interessante tool om lavendel te snoeien met het oog op optimale bloei verder in het seizoen. Belangrijk is dat je bij het snoeien nooit tot op het kale, verhoute gedeelte van de takken knipt. Dit is nefast voor de groei van lavendel.
Merk je dat de lavendel in je tuin veel dikke oude takken heeft die je moeilijk doorgeknipt krijgt met een papegaaienbek? Dan kan je uitzonderlijk kiezen voor een snoeischaar met aambeeld systeem. Daarmee krijg je dikkere takken moeiteloos doorgeknipt, en het is gelukkig niet schadelijk voor de plant.
De meeste soorten lavendel zet je in het najaar best kort, zodat ze het voorjaar dat daarop volgt weer opnieuw kunnen uitschieten. Het kortzetten van lavendel kan je heel gelijkmatig doen met een (elektrische) heggenschaar. Beweeg de heggenschaar op gelijke hoogte over het volledige bed van lavendelplantjes. Zo zorg je voor nieuwe scheuten en hou je tegelijkertijd de vorm van je lavendelplanten netjes.
Waarom lavendel snoeien belangrijk is
Je weet nu al met welk gereedschap of welke tools je lavendel het beste snoeit, maar je vraagt je misschien af waarom dat meermaals snoeien dit soort mediterrane plant nu precies nodig is? Door lavendel op het juiste moment te snoeien heb je jarenlang geniet van deze fleurige plant met paarse bloemen.
Lavendel snoeien om de bloei te bevorderen
Snoei je de lavendel in je tuin twee keer op het jaar, dan kan de plant tot wel 5 jaar meegaan, waarbij je elke zomer opnieuw kan genieten van een heerlijke frisse geur in de tuin of rondom het terras. Dat komt doordat de volledige plant dan weer evenveel zonlicht kan opvangen, zonder dat er oudere takken in de weg zitten. En volle zon, dat is nodig voor vlotte groei van je plantjes en voor het ontstaan van nieuwe scheuten in de volgende bloeiperiode.
Lavendel snoeien voor een compacte vorm
De snoei van lavendel na de zomer is ideaal om alle plantjes in dezelfde, compacte vorm te houden. Precies daarom is meermaals snoeien van lavendel noodzakelijk; doe je dat niet, dan loopt de plant na verloop van tijd heel breed uit, doordat de takken opzij gaan doorhangen maar wel blijven groeien.
Vergeet je lavendel te snoeien? Dan zal je ook merken dat de takken heel makkelijk ‘verhouten’. Ze worden oud, dik en houterig, waardoor er na verloop van tijd geen nieuwe knoppen meer aankomen en je dus ook geen paarse bloemen of groene takken meer hoeft te verwachten. Een ongesnoeide lavendel groeit daarnaast erg breed, waardoor het plantje zijn mooie, compacte vorm volledig verliest.
Het juiste moment om lavendel te snoeien
Lavendel snoeien is elk jaar een must, en liefst ook nog twee keer per jaar. Wanneer zijn die snoei momenten voor lavendel ideaal? Dit hangt voor een stuk af van de soort lavendel die je in de tuin hebt, maar over het algemeen geldt het volgende: Snoei lavendel één keer in het voorjaar, waarbij je met een handmatige kniptang met papegaaienbek de oude takken en bloemen er tussenuit knipt. Deze snoei wordt gezien als de hoofdsnoei welke de vorm bepaald waarin de lavendel vervolgens gaat groeien in de lente en de zomer die erop volgt.
Lavendel snoeien voor de winter
Lavendel snoei je best nog een laatste keer in augustus of september. Lavendel snoeien in oktober is echter al te laat. Het snoeien doe je best met een heggenschaar om alle plantjes op dezelfde hoogte te zetten, zodat ze in het voorjaar opnieuw evenveel zon krijgen en zodat de plant niet te hard in de breedte groeit. Hou de plant op zo’n 15 centimeter van de grond, maar zorg ervoor dat er zeker nog wat groen blijft aanzitten, zodat nieuwe groei en het ontstaan van nieuwe scheuten nog mogelijk blijft.
Let op met lavendel die nog maar net het jaar voordien in de tuin gezet werd. Pas geplante lavendel kan wel een extra snoeibeurt gebruiken, of in sommige gevallen zelfs twee. Jonge lavendel die regelmatig gesnoeid wordt zal de jaren nadien veel meer bloeien en veel beter kunnen groeien. Eens extra snoeien doorheen het jaar is dus zeker de moeite!
Stapsgewijze handleiding voor het snoeien van lavendel
Wil je lavendel in je tuin planten en zoek je daarbij naar de beste omstandigheden voor de plant om te groeien en te bloeien? Dan is dit handig stappenplan ideaal om te volgen, van het planten van lavendel tot het meermaals snoeien ervan. Veel succes ermee:
Stap 1: Lavendel planten
Alles begint natuurlijk met het aankopen van de lavendel die jij voor ogen hebt, er zijn immers verschillende soorten verkrijgbaar (daarover later meer). Voor elke soort lavendel geldt echter grotendeels hetzelfde; zorg dat je de plant op het juiste moment in de tuin plant en dat je kiest voor een zonnige plek.
Het planten doe je best wanneer de grond nog warm is, in het voorjaar, in de zomer of vlak erna. Toch kan je lavendel het hele jaar door planten, maar warme grond zorgt voor betere omstandigheden voor de plant om meteen te groeien.
Stap 2: Jonge lavendel toppen
Zoals we al vermeld hadden hierboven, is het belangrijk om jonge lavendel een keertje extra te snoeien, zodat het goed kan groeien de jaren nadien. Het snoeien van (jonge) lavendelplantjes wordt ook wel het ‘toppen’ van lavendel genoemd
Bij het toppen van lavendel snoei je de uiterste toppen van een jonge plant. Door de topjes met een snoeischaar (een handmatige in het beste geval) te verwijderen, geef je de plant weer ruimte voor extra scheuten. Hou er wel rekening mee dat na het toppen van lavendel de plant wat later in bloei komt. Een ander voordeel daarentegen is wel dat de plant ook langer groen en bloemig zal blijven.
Uiteraard kan je ook oudere lavendelplanten toppen. Dit zorgt op zijn beurt ook weer voor extra ruimte voor nieuwe scheuten, waardoor het toppen voor een boost in bloei van de lavendel zorgt.
Stap 3: Lavendel snoeien in het voorjaar
De hoofdsnoeibeurt van lavendel vindt plaats in het voorjaar. Let op dat je pas gaat snoeien als de ergste vriestemperaturen al voorbij zijn. Zet de lavendel overal even kort met een snoeischaar zodat alle lavendel weer evenveel zon krijgt in de lente en de zomer. Zo groeit de plant heel gelijkmatig.
Stap 4: Lavendel snoeien na de zomer
Na het bloeiseizoen snoei je de lavendel nog een keer. Dit is het ideale moment om de plant er wat beter uit te doen zien: uitgebloeide bloemen worden verwijderd en wild uitstekende takjes kunnen weggeknipt worden. Je kan ook de stelen weer afsnijden met een heggenschaar, zodat de lavendel haar vorm van voor de zomer weer terugkrijgt.
Heb je de snoeibeurt voor de zomer of het jaar voordien door omstandigheden overgeslagen? Ook dan kan je lavendel nog nieuw leven inblazen. Zorg ervoor dat je enkel groene takjes en uitgebloeide bloemen afknipt en dat je zeker niet knipt in het oude, verhoute stuk onderaan de plant. Dat vergroot immers de kans dat de lavendel niet meer zal bloeien het jaar nadien.
Stap 5: Bemesting en kalk
Er zijn een aantal dingen die je kan doen om de groei van lavendel nog extra te bevorderen. Onthoud echter wel goed dat bemesten er daar géén van is. Een bemeste bloembak of bemeste tuinaarde werkt nefast voor de groei van lavendelplanten. Sterker nog, het is zelfs dodelijk voor dit soort planten.
Wat je dan best wel doet? Kalk toevoegen is een goed idee. Lavendel doet het goed in een kalkrijke grond (dit is iets waar je zelfs tijdens het planten ervan ook al rekening mee kunt houden). Voeg je in het najaar, in de winter of in het vroege voorjaar (wanneer het nog kan vriezen) kalk toe aan de grond, dan zal je dit wellicht merken aan de groei van de plant later op het jaar, in de lente en de zomer.
Stap 6: Dagelijkse verzorging
De dagelijkse verzorging van lavendel hangt af van de plaatsing van de plant. Zet je lavendel in volle grond in de tuin, dan hoef je zelfs geen water te geven. Net zoals in het zuiden kan lavendel in Nederlandse of Belgische tuinen prima tegen de droogte.
Als je ervoor kiest om je lavendel plant in een grote pot op het terras te zetten, kan het een goed idee zijn om deze twee keer per week wat water te geven. In een pot drogen planten immers nog sneller uit (en dit geldt trouwens voor alle potplanten). Water geven is dus de boodschap.
Veelgemaakte fouten bij het snoeien van lavendel
Lavendel snoeien hoeft helemaal niet complex te zijn. Door de tips en het stappenplan van hierboven te volgen, mag je je verwachten aan een heerlijk geurende en fel paarse bloemen border in de tuin. Toch zien we dat het snoeien van lavendel soms helemaal fout loopt. Zorg ervoor dat jij je niet laat vangen aan deze veelgemaakte fouten bij het snoeien van lavendel:
Fout 1: Lavendel maar één keer per jaar snoeien
We hebben hierboven de redenen al toegelicht om lavendel minstens twee keer per jaar te snoeien. Toch wordt lavendel in heel veel gevallen enkel in het voorjaar wat bijgesnoeid, zodat de tuin meteen frisser oogt. Snappen we, maar het winterklaar maken van lavendel eind augustus of ten laatste in september is minstens even belangrijk. Zorg ervoor dat je de uitgebloeide lavendel wegsnijdt van de plant en dat je de takken afknipt op het groene gedeelte. Alle lavendel even kort zetten is zeker een goed idee, zodat de hoeveelheid zon niet verdeeld hoeft te worden tussen de takken en bloemen die er volgend jaar doorkomen.
Fout 2: Lavendel té kort snoeien
Zeker opletten met deze veelgemaakte fout, want lavendel té kort afsnijden kan ervoor zorgen dat het nooit meer helemaal goed komt met je plant. Snij de lavendel met een heggenschaar allemaal even kort af. En met kort bedoelen we dan zo’n 10 tot 15 centimeter boven de grond. Zeker niet korter!
Hou er rekening mee dat je niet in de oude, dikhouten takken snijdt, want dan is de kans dat er volgend jaar maar weinig bloei zal zitten aan je lavendelplant. Dat bedoelen we dus precies met té kort. Er moeten immers nog nieuwe scheuten aan de tak kunnen komen het volgende seizoen.
Deze gouden tip geldt zowel bij het snoeien in het voorjaar als na de zomer om je lavendel winterklaar te maken.
Fout 3: Lavendel te snel snoeien
De periode waarin je lavendel snoeit is enerzijds in het voorjaar en anderzijds kort na de zomer. Een veelgemaakte fout is lavendel snoeien té vroeg op het jaar. Is er nog kans op vriestemperaturen? Dat is op zich geen probleem, maar zorg ervoor dat de ergste vorst al wel voorbij is wanneer je start met het snoeien van lavendel. Een goed moment om de snoeischaar boven te halen is daarom in april. Het kan nog vriezen, zeker ‘s nachts, maar de koudste temperaturen van de winter liggen al lang achter ons.
Fout 4: Nieuwe lavendel niet (voldoende) toppen
Het toppen van jonge lavendel zorgt ervoor dat de plant gestimuleerd wordt om te groeien, ook in de breedte. Daarom wordt toppen vooral bij jonge, kleine lavendelplanten gedaan, maar je kan het zeker ook een keertje doen om een oude lavendelplant weer een boost te geven.
Het eerste jaar kan je de geplante lavendel zeker een drietal keer toppen. Akkoord, je stelt er de bloei van de plant wat mee uit, maar je kan wel rekenen op een volle, bossige plant vol fris paarse bloemen.
Niet toppen is een veelgemaakte fout, want als je besluit om dit niet te doen (of je vergeet het) krijgen nieuwe scheuten helemaal geen kans. De plant blijft daardoor vochtig vanbinnen, waardoor jonge scheutjes kunnen afsterven. Dit maakt dat de plant helemaal kaal wordt en dat snoeien na verloop van tijd zelfs geen effect meer heeft.
Veelgestelde vragen over het snoeien van lavendel
Er is heel wat te doen rond het snoeien van lavendel. Misschien heb je nog vragen over de periode, de snoeitechniek of de dagelijkse verzorging van lavendel, om deze optimaal te doen groeien? Wellicht vind je hieronder een antwoord:
Welke maand moet je lavendel snoeien?
Lavendel snoei je twee keer per jaar. De eerste snoei, of de hoofdsnoei, doe je best ergens in april. Dit is op tijd voor de start van de lente, ofwel de bloeiperiode, maar al laat genoeg om de ergste vriestemperaturen te vermijden. Grondvorst is geen probleem, maar als het ‘s nachts nog echt koud is, heb je liever niet dat je lavendelplant al kort gesnoeid is.
De tweede snoei van lavendel voorzie je best eind augustus of ten laatste in september. Het is namelijk het ideale moment om je lavendel winterklaar te maken.
Wat moet je doen als lavendel is uitgebloeid?
Lavendel die na de zomer volledig is uitgebloeid is toe aan een snoeibeurt. Zorg ervoor dat je de takjes met uitgebloeide bloemen weg snijdt, zodat die het jaar nadien opnieuw kunnen groeien. Zo maak je immers plek voor nieuwe scheuten. Je hoeft hier niet té voorzichtig te zijn, onthoud alleen dat je niet in het houterige, dode gedeelte van de takjes knipt. Zo neem je immers de kans op nieuwe scheutjes weg. Een gouden regel is dat je ongeveer een derde van het plantje snoeit na de bloeiperiode.
Wat gebeurt er als je lavendel niet snoeit?
Een goed gesnoeide en onderhouden lavendel kan tot wel vijf jaar meegaan. Hoewel het om een makkelijke mediterrane plant gaat, is snoeien echter wél noodzakelijk om langer te genieten van paarse bloemen in de tuin.
Vergeet je je lavendel te snoeien, dan zullen de bovenste takken doorheen de zomer uitdrogen, waardoor er geen ruimte meer is voor nieuwe groene takjes en scheuten om te groeien. Daardoor valt de plant uit elkaar en groeit het heel breed uit, waardoor het geheel er minder mooi gaat uitzien, jaar na jaar opnieuw.
Hoe voorkom je het verhouten van lavendel?
Het antwoord is heel simpel: door niet (juist of voldoende) te snoeien. Door in het voorjaar en het najaar de lavendel te snoeien, zorg je ervoor dat nieuwe jonge scheuten plaats hebben om te groeien, waardoor er van dikke, verhoute takken minder snel sprake zal zijn.
Een verhouten lavendel wil je trouwens altijd vermijden, want het zorgt ervoor dat de plant langs onder uit elkaar begint te vallen.
Nieuwe lavendel kopen
Besluit je om je tuin in te richten en nieuwe lavendel te kopen? Er zijn verschillende soorten lavendel waarvan de meeste prima kunnen overleven in ons klimaat. Je hoeft niet te kiezen voor de typische Franse lavendel om een vakantiegevoel in de tuin te krijgen, er zijn nog andere soorten, in totaal een 25-tal, met verschillende bloemetjes.
De meest voorkomende lavendel in Belgische tuinen is de Lavandula angustifolia. Deze wordt gezien als de ‘echte’ lavendel, waarbij de blaadjes van een soort grijs naar een fris groen gaan doorheen de zomer. De bloemen zijn paars tot donkerblauw en staan op hun best in juni en juli, wanneer het bij ons doorgaans het warmst is.
Ben je op zoek naar een nieuwe lavendelplant voor in de tuin? Dan is dit soort een goede aankoop, aangezien het ook nog eens winterhard is.
Ook kuiflavendel is ideaal als je nieuwe lavendel wilt kopen en planten. Dit is het soort plant dat ook weleens Franse lavendel genoemd wordt. Let wel op; deze plant kan niet zo goed tegen vorst als de angustifolia hierboven, en ook in een pot is hij moeilijk te onderhouden doordat het snel uitdroogt.
Wist je dat lavendel ideaal is om bijen aan te trekken in je tuin? Als je dat leuk vindt, zijn er nog andere inspanningen die je kan doen. Ontdek het hier!
Lavendel snoeien in het kort
Lavendel is dus beschikbaar in allerlei soorten en maten en over het algemeen doen ze het allemaal goed in Belgische of Nederlandse tuinen. Lavendel vraagt weinig onderhoud op twee makkelijke snoeibeurten per jaar na.
Belangrijk is dat je nieuwe lavendel op een zonnige plek plaatst en liefst in een kalkrijke bodem. Vervolgens hoef je niet veel te doen, behalve de snoeischaar bovenhalen in het voorjaar en na de zomer.
Door deze paarse bloemen te snoeien in april, zorg je voor extra ruimte om te groeien in de lente en de zomer. Het zorgt er daarnaast voor dat de plant minder snel uitdroogt en dat verhouting dus ook minder snel optreedt.
Na de zomer, in augustus of september, maar je lavendel winterklaar door het opnieuw te snoeien tot zo’n 15 centimeter boven de grond. Dit zorgt ervoor dat de plant niet te breed uitdeint doorheen de jaren en dat je jaar na jaar kan genieten van nieuwe frisse takken en paarse bloemen in de tuin.
Wil je meer weten over het onderhouden en snoeien van lavendel? Of ben je op zoek naar tips en tricks om je tuin in topconditie te houden? Je ontdekt hier alles over een gezonde bloeiende tuin, het hele jaar door!